43. Trang 188
định khoai tây là một món quà đặc biệt mà người nông dân da đỏ ở Andes đã trao tặng các quốc gia phương Tây, cứu các nước này khỏi nạn đói triền miên và sự sụt giảm dân số trong hàng thập kỷ. Tuy nhiên, khi “món quà” này đến châu Âu, những người phương Tây chỉ mới học được một nửa bài học sử dụng nó. “Nếu như người Ireland chịu tuân theo kỹ thuật của người da đỏ trồng nhiều loại khoai tây khác nhau thay vì chỉ vài loại giống, cuộc sống của họ sẽ không bị ảnh hưởng nhiều đến mức phải rời bỏ quê hương như vậy”, Jack Weatherford bình luận.
Là một quyển sách hiếm hoi khai thác cuộc sống và di sản của
người bản địa châu Mỹ, Những món quà của người da đỏ kể về
hàng loạt những thành tựu của người da đỏ trong nông nghiệp, ẩm
thực, y học, tổ chức chính phủ, kiến trúc và quy hoạch đô thị… đã
được các cường quốc phương Tây vay mượn rồi chiếm đoạt. Khoai
tây cùng nhiều loài cây lương thực phổ biến khác như bắp, khoai
lang, khoai mì xuất hiện trong chương sách Jack Waetherford đề
cập đến công nghệ trong nông nghiệp của người da đỏ.
Hệ thống nông nghiệp truyền thống của Bắc và Trung Mỹ tập
trung vào cánh đồng nhỏ gọi là milpa, không canh tác bằng cách
hay trồng thành hàng gọn gàng. Người nông dân da đỏ đã làm một
cánh đồng gồm những ụ đất nhỏ trên đó để trồng bắp. Trái với các
luống cày, ụ đất nhỏ mất ít đất hơn để thoát nước mưa và do đó
giúp ổn định đất. Người ta dễ dàng nhìn thấy những nguyên tắc
này được đưa vào thực hành ở nhiều khu nông trại của người Maya
tại Yucatan ngày nay. Nông trại không giống những gì chúng ta có
thể hình dung mà trông giống như một khu vực bị bỏ hoang sau vụ
cháy rừng. Cánh đồng trông như một vệt mực chảy qua vùng đất.
Những thân cây và gốc cây bị cháy nham nhở nổi bật giữa lớp đất
cháy đen, cây bắp, bí và nhiều loại đậu khác nhau dường như đang
mọc lên một cách ngẫu nhiên. Chỉ sau khi trò chuyện với người
nông dân, người ta mới thấy được kế hoạch phức tạp đang thực