chết bạo lực do bất kỳ nguyên nhân nào rất hiếm xảy ra trong các nhóm săn bắn hái lượm từ năm 13.000 đến năm 800 TCN. 

Với sự phát triển của nghề trồng lúa nước vào khoảng năm 300 TCN, cứ 10 hài cốt thì có hơn 1 người chết vì bạo lực. Tại các địa điểm được nghiên cứu kỹ lưỡng ở Bắc Mỹ, một số chấn thương xương rất sớm dường như là kết quả của xung đột cá nhân hơn là tập thể. Một địa điểm ở Florida có bằng chứng về nhiều vụ giết người vào khoảng năm 5400 TCN. Ở các vùng của tây bắc Thái Bình Dương, điều tương tự cũng xảy ra vào năm 2200 TCN, nhưng ở phía nam Great Plains chỉ duy nhất một cái chết bạo lực được ghi nhận trước năm 500 sau Công nguyên. 

Tại sao chiến tranh lại xảy ra? Theo nghiên cứu của Ferguson, các điều kiện tiên quyết khiến chiến tranh dễ xảy ra hơn bao gồm sự chuyển đổi sang một cuộc sống ít vận động hơn, dân số khu vực ngày càng tăng, sự tập trung các nguồn tài nguyên có giá trị như gia súc, sự phức tạp và phân cấp xã hội ngày càng tăng, buôn bán hàng hóa có giá trị cao, thiết lập ranh giới nhóm và bản sắc tập thể. Những điều kiện này khi phối hợp với những thay đổi môi trường nghiêm trọng sẽ khiến chiến tranh càng dễ xảy ra. Chiến tranh tại Jebel Sahaba có thể chỉ là phản ứng của con người đối với một cuộc khủng hoảng sinh thái khi sông Nile chia cắt một hẻm núi loại bỏ các vùng đầm lầy màu mỡ, cuối cùng dẫn đến việc con người từ bỏ khu vực này. Sau đó, nhiều thế kỷ sau khi nông nghiệp bắt đầu, châu Âu thời kỳ Đồ đá mới là một ví dụ chứng minh rằng khi con người có nhiều thứ để tranh giành hơn, xã hội của họ bắt đầu tự tổ chức theo cách khiến họ sẵn sàng hơn để tiến tới và chấp nhận chiến tranh. 

Những nhà dân tộc học - nghiên cứu các nền văn hóa khác nhau từ quá khứ đến hiện tại - có một sự giải thích khác về nguồn gốc chiến tranh: đó là sự khác biệt cơ bản giữa các cộng đồng săn bắt hái lượm “đơn giản” và “phức tạp”.